TRET Zabudowa Śródrynkowa

TRET, ZABUDOWA ŚRÓDRYNKOWA

Jak ważne jest centrum miasta wie każdy.
To miejsce spotkań, trakt spacerowy, miejsce najczęściej odwiedzane przez turystów. Wizytówka miasta. Przez długie lata mieszkańcy Lubania pamiętają w samym jego środku, samotną wieżę obudowaną dziwnym betonowym budyneczkiem .
W roku 1992 samorząd miasta Lubania przyjął uchwałę o Rewitalizacji starego miasta projekt zakładał odtworzenie zabudowy śródrynkowej i przywrócenie rynkowi dawnego blasku.

Przed wojną zabudowa śródrynkowa składała się z samodzielnych kamienic czynszowych okalających Wieżę Kramarską - pozostałość po pierwszym ratuszu.

W czasie działań wojennych zabudowa znacznie ucierpiała, choć zachowały się mury budynków. (zdjęcie z 1946 r.)

Z niewyjaśnionych przyczyn rozpoczęto pod koniec lat 50-tych wyburzanie poszczególnych kamienic (zdjęcia z 1951 r.), aby pozostawić na długie lata samotny kikut Wieży Kramarskiej.

      Koncepcja odbudowy narodziła się pod koniec lat osiemdziesiątych wraz z rozpoczęciem prac nad planem rewitalizacji lubańskiej starówki. Miejscowy plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego Lubań stare miasto został uchwalony w 1992 r. Jego częścią była koncepcja odtworzenia serca rynku Zabudowy śródrynkowej tzw. "TRETU".

W realizacji tego przedsięwzięcia przeprowadzono w 1991 r. badania archeologiczne, uzbrojenie terenu.

      Pod kierunkiem architekta Janusza Tarantowicza wykonana została w 1993r dokumentacja techniczna zespołu.
Dla zainteresowania nabywcy wykonano makietę plastyczną przyszłej zabudowy.

        Pomimo wielu starań nie udało się znaleźć jednego inwestora na cały zespół obiektów. Odbudowa przekraczała możliwości finansowe samorządu dlatego w 1996 roku zmieniliśmy koncepcję. Całość została podzielona na 9 głównych parceli budowlanych, na których miały powstać w zasadzie niezależne od siebie kamieniczki.
        Oryginalnością projektu jest to, że kamieniczki w środku "spina" ogólnodostępna przeszklona hala, która została wykonana przez miasto. Do miasta należy też budynek gdzie znajduje się winda dla całego zespołu oraz pół następnego budynku z główną klatką schodową, prowadzącą na antresolę hali. Pozostałe 8 działek w latach 1996-1997 zostało sprzedanych prywatnym inwestorom.

      Pierwsze prace rozpoczęło miasto w 1997 r. był to wspomniany wcześniej budynek z windą, który dziś jest własnością Lubańskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego. Mieści się tam sala pamięci pisarza Arno Schmidta. Zadanie inwestycyjne wykonała Firma MODERNBUD-4 Spółka z o.o. z Żagania. Prace zrealizowano od października 1997 r. do listopada 1998 r. Koszt inwestycji wyniósł 832.984 zł, w tym otrzymana dotacja z Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej w wysokości 500 000 zł.

      Później powstały następne budynki budowane przez prywatnych inwestorów. Wszystkie jednak według jednej wizji architektonicznej i wspólnej koncepcji całości.

Po zakończeniu wznoszenia przez prywatnych inwestorów, stanów surowych, względnie gotowych budynków, można było rozpocząć halę pasażu. Roboty w zakresie stanu surowego zamkniętego zrealizowała w okresie od 2.09.2002 r.do 20.12.2002 r. firma INTEGER S.A. z Wrocławia. Całość robót została sfinansowana ze środków budżetu miasta a ich koszt wyniósł 1 064 000 zł.

      Rok 2003 był rokiem poszukiwania źródeł dodatkowego sfinansowania prac związanych z zakończeniem hali i budynku "nad studnią". Podjęto decyzję o utworzeniu "Centrum Łużyckiego", którego zadania związane będą ze zwiększeniem się dostępności do informacji gospodarczej, organizacją wystaw i giełd gospodarczych, w ramach współpracy przygranicznej.

        Dlatego na salę konferencyjną przeznaczono części podziemia. Wniosek złożony w ramach projektu infrastruktury okołobiznesowej Funduszu Współpracy Przygranicznej PHARE na kwotę 225 000 EURO początkowo znalazł się na liście rezerwowej a następnie został ponownie rozpatrzony i zaakceptowany do realizacji. Umowę grantową podpisano 31.01.2004 r. W drodze przetargu wyłoniono konsorcjum złożone z firm
- Zakład Ogólno-Budowlany Stanisława Szypiłow z Lubania
- PPHU HENPOL Henryka Matyjewicza z Olszyny
- Przedsiębiorstwo handlowe MODUS s.c. z Lubania. 

Umowa obejmowała nie tylko roboty wykończeniowe w hali pasażu ale również, instalacje tryskaczowe, c.o., wodno-kanalizacyjne, elektryczne, sterowania oddymianiem, telefoniczne, sygnalizacji pożaru itp.)

W grudniu 2004r. nastąpiło oddanie hali pasażu do użytku. Można uznać, że było to jednocześnie oddanie do użytku całego zespołu bowiem dopiero po udostępnieniu hali prywatni właściciele kamienic mogą rozpocząć działalność gospodarczą w większości lokali od których jedyne wejście znajduje się z tej właśnie strony. 

      W 1996 roku Pan Profesor Edmund Małachowicz z Politechniki Wrocławskiej jako Rzeczoznawca Ministra Kultury i Sztuki w opinii o projekcie odbudowy bloku śródrynkowego w Lubaniu napisał miedzy innymi, że "jest unikatowym w kraju rozwiązaniem z zakresu rewaloryzacji historycznych zespołów miejskich. Opracowany projekt zasługuje na wysoką ocenę, wnosi zauważalny wkład do kultury, dając przy tym, poprawnie i atrakcyjnie ukształtowany pod względem funkcjonalnym, obiekt użytkowy. Realizacja tego projektu może stworzyć pożądany precedens i wzorzec dla innych miast Śląska i Pomorza. Ma ona bowiem nie tylko wymiar utylitarno-materialny, ale również konserwatorsko kulturowy w środkowo-europejskiej nawet skali".

      Szanowni Państwo, dziś po trzynastu latach od napisania tych słów, możemy być dumni nie tylko z projektu, ale również z jego realizacji. A samo dzieł odbudowy uznać za sukces samorządu i
prywatnych inwestorów. Mamy nadzieję, że zabudowa nie tylko upiększa centrum miasta ale jako centrum handlowo - usługowo - konferencyjne ożywi centrum naszego miasta.